Ở nước ta hoa mai vàng là một biểu tượng rất phổ biến đối với người dân, nhất là khi vào các dịp lễ Tết. Để có những cây mai rực rỡ, người trồng hoa phải dày công chăm sóc trong thời gian khá dài từ bón phân, tưới nước, uốn, tỉa cành đến khâu quản lý dịch hại. Hiện nay, trên một số cây mai đang xuất hiện rất nhiều loại sâu bệnh hại cây mai vàng nghiêm trọng.
Một số loại sâu hại cây mai vàng
Sâu cuốn lá (Sâu góc lá)
Nguyên nhân: Sâu cuốn lá là kết quả của sự hoạt động của sâu buồn đất (Plutella xylostella) hoặc sâu đục cánh (Sphinx ligustri). Chúng tạo các túi nhỏ bằng việc quấn và dệt lá, sau đó ăn lá bên trong túi.
Ảnh hưởng: Sâu cuốn lá gây thiệt hại cho cây mai vàng bằng cách phá hủy lá, gây suy yếu cây và làm giảm khả năng quang hợp, ảnh hưởng đến tăng trưởng và năng suất của cây.
Sâu ăn hạt (sâu non)
Nguyên nhân: Sâu ăn hạt thường là giai đoạn non của một số loại côn trùng như nhện đỏ (Tetranychus spp.) hoặc rệp (Phyllotreta spp.). Chúng tấn công những hạt non, gây thiệt hại cho nụ hoa và hạt trên cây mai vàng.
Ảnh hưởng: Sâu ăn hạt làm giảm năng suất cây mai vàng bằng cách hủy hoại nụ hoa và hạt non, gây mất mát về số lượng và chất lượng của các trái cây.
Sâu chích hút nước cây (côn trùng xơ cứng)
Nguyên nhân: Sâu chích hút nước cây là tên gọi chung cho một số loài côn trùng như con rệp cây đục (Acanthopsyche atra) hoặc con nhện đỏ (Tetranychus spp.). Chúng gắp hoặc chích hút mô lá hoặc mô trên cây mai vàng, gây thiệt hại cho cấu trúc và chức năng của lá.
Ảnh hưởng: Sâu chích hút nước cây làm mất nước và chất dinh dưỡng trong cây mai vàng, gây suy yếu, héo rụng và đổ lá. Điều này ảnh hưởng tiêu cực đến sự phát triển và sinh trưởng của cây.
Sâu bướm mai vàng (Grapholita molesta):
Nguyên nhân: Sâu bướm mai vàng đẻ trứng trên hoa và trái của cây mai vàng.
Ảnh hưởng: Ấu trùng của sâu bướm mai vàng ăn lá, hoa và trái, gây tổn hại cho năng suất và chất lượng trái cây. Chúng làm hỏng trái bằng cách ăn phần thịt và tạo lỗ túi vào trái.
Sâu xanh cây lá kim (Lymantria dispar):
Nguyên nhân: Sâu xanh cây lá kim là ấu trùng của bướm cây lá kim.
Ảnh hưởng: Chúng ăn lá cây mai vàng, gây hư hại cho lá và làm suy nhược cây. Ấu trùng có khả năng ăn hết lá trên cây nếu không được kiểm soát kịp thời.
Các loại bệnh hại cây mai vàng xảy ra phổ biến hiện nay
Bệnh phấn trắng (Powdery mildew disease)
Bệnh phấn trắng, còn được gọi là Powdery mildew disease, là một loại bệnh nấm phổ biến trên cây mai vàng. Bệnh này gây ra sự xuất hiện của một lớp phấn trắng bột trên lá, cành, hoa và quả của cây. Phấn trắng bột có thể lan truyền và phủ lên toàn bộ cây, lá cây bị nhiễm bệnh có thể bị biến màu, bị biến dạng hoặc chết và hoa và quả có thể bị biến dạng. Bệnh phấn trắng có thể làm giảm khả năng quang hợp của cây, làm suy yếu cây và giảm năng suất. Lá cây bị nhiễm bệnh có thể chết và rụng sớm và hoa và quả bị nhiễm bệnh có thể không phát triển đầy đủ hoặc có vấn đề về hình dạng và chất lượng.
Bệnh đốm đen (Black spot disease)
Bệnh đốm đen do nấm Marssonina rosae gây ra, đây là một loại nấm pathogenic phổ biến. Các đốm đen xuất hiện trên lá cây, ban đầu là những vết nhỏ màu đen hoặc nâu trên lá non qua một thời gian, các đốm sẽ phát triển thành các vết lớn hơn, có biên độc đáo và có thể lan truyền trên toàn bộ lá. Bệnh đốm đen làm mất đi tính thẩm mỹ của cây mai vàng, gây hại cho giá trị thẩm mỹ của nó. Nếu bệnh tiến triển nghiêm trọng, quả cây cũng có thể bị ảnh hưởng, có vết đen, mục rữa và không phát triển đầy đủ.
Bệnh vàng lá (Yellowing disease)
Bệnh vàng lá có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm các loại vi khuẩn, nấm, virus hoặc sâu bọ. Các nguyên nhân thường bao gồm stress môi trường như nhiệt độ cực đoan, thời tiết ẩm ướt hoặc khô hạn, đất kém chất dinh dưỡng, sự thiếu ánh sáng hoặc sự tác động của các loại sâu hại khác.
Lá cây bắt đầu mất màu vàng hoặc có các vết vàng xuất hiện trên mặt trên hoặc dưới của lá. Các vết vàng có thể lan truyền và phủ lên toàn bộ lá hoặc bộ phận cây. Lá bị nhiễm bệnh có thể trở nên mỏng và mềm, dễ bị vỡ hoặc rụng. Lá bị mất màu vàng không thể thực hiện quá trình quang hợp hiệu quả, dẫn đến giảm năng suất và chất lượng của cây.
Vọp lá (Cercospora spp.)
Vọp lá là một bệnh gây hại phổ biến trên cây mai vàng, do các loài nấm Cercospora spp. gây ra. Bệnh này gây ra sự xuất hiện của các vết nhòe màu nâu trên lá cây, ban đầu thường là những chấm nhỏ, sau đó phát triển thành các vết lớn hơn có biên rõ. Vết bệnh có thể lan truyền và phủ lên toàn bộ lá, gây hỏng và làm mất đi tính thẩm mỹ của lá cây.
Lá cây bị nhiễm bệnh có thể mất chất lượng, không thực hiện quá trình quang hợp hiệu quả và giảm khả năng sản xuất năng suất. Cây mai vàng suy yếu, cây trồng quá chật, thiếu ánh sáng hoặc bị tổn thương dễ dàng bị nhiễm bệnh.
Bệnh nhiễm trùng rễ
Các bệnh nhiễm trùng rễ như nấm gỉ sắt, nấm đốm màu, vi khuẩn Rhizoctonia và Pythium gây bệnh trên hệ rễ của cây mai vàng. Đất ẩm ướt, thiếu thoáng khí và môi trường có độ pH không cân đối có thể tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của các loại nấm và vi khuẩn này. Bệnh nhiễm trùng rễ gây làm chết rễ, rụng lá, và gây suy yếu toàn bộ cây mai vàng.
Bệnh virus
Cây mai vàng có thể bị nhiễm một số loại virus như virus sỗ, virus vòng và virus mozaic mai vàng. Virus thường được truyền qua côn trùng, như ve, bọ cánh cứng hoặc thông qua cành, lưỡi, công cụ trồng trọt bị nhiễm. Bệnh virus gây làm thay đổi màu sắc, hình dáng lá, làm giảm năng suất, kích thích sự phát triển không bình thường của cây mai vàng.
Những biện pháp giải quyết những vấn đề của sâu bệnh hại cây mai vàng
Phương pháp vật lý
- Thu hoạch và tiêu hủy các bộ phận cây bị nhiễm bệnh, bao gồm lá, cành hoặc quả bị nhiễm sâu.
- Sử dụng kỹ thuật bẫy sâu như dùng mắt lưới hoặc mạng chống sâu để ngăn chặn sự lây lan của sâu bệnh hại cây mai vàng.
- Rửa lá cây bằng nước áp lực để loại bỏ sâu hại và trứng trên cây.
Phương pháp sinh học
- Sử dụng sâu đối kháng, chẳng hạn như bọ cánh cứng (Ladybugs) hoặc bọ Hung bằng cỏ (Lacewings), để điều tiết sự phát triển của sâu bệnh hại cây mai vàng.
- Sử dụng vi khuẩn, nấm hoặc virus côn trùng có hiệu quả chống lại sâu hại cụ thể, tuân theo hướng dẫn sử dụng và liều lượng.
Phương pháp cơ học
- Sử dụng bẫy sâu hại như cây dính hoặc bẫy pheromone để thu hút và bắt sâu hại. Rải cỏ, rơm hoặc vật liệu che phủ dưới gốc cây để ngăn chặn sự xâm nhập của sâu hại từ đất lên cây.
Phương pháp hóa học
- Sử dụng thuốc trừ sâu hoá học được đăng ký và khuyến nghị để kiểm soát sâu bệnh hại cây mai vàng. Hãy tuân theo hướng dẫn sử dụng và liều lượng chính xác và luôn tuân thủ quy định an toàn và môi trường.
- Chú ý tới sự phát triển kháng thuốc trừ sâu bằng cách thay đổi loại thuốc và tuân thủ chu kỳ sử dụng.
Phương pháp cải tạo môi trường
- Tạo môi trường thoáng khí và nhiều ánh sáng cho cây bằng cách cắt tỉa và tạo khoảng trống giữa các cây.
- Đảm bảo cung cấp đủ nước và chất dinh dưỡng để tăng cường sức khỏe của cây và khả năng chống lại sâu bệnh hại cây mai vàng.
Biện pháp nâng cao hiệu quả phòng trừ sâu bệnh hại cây mai vàng
Để nâng cao hiệu quả phòng trừ sâu bệnh hại cây mai vàng, một trong những biện pháp quan trọng là sử dụng máy bay phun thuốc trừ sâu. Máy bay phun thuốc trừ sâu là một công cụ hiện đại được sử dụng trong nông nghiệp để phun thuốc trừ sâu lên các vùng trồng cây trên diện tích lớn. Dưới đây là một số chức năng chính của máy bay phun thuốc trừ sâu:
- Phun thuốc tự động: Máy bay phun thuốc được trang bị hệ thống phun thuốc tự động, giúp xác định và điều chỉnh lượng thuốc cần phun dựa trên độ cao, tốc độ di chuyển và diện tích đất cần xử lý. Đảm bảo việc phun thuốc đồng đều trên toàn bộ khu vực, từ đó nâng cao hiệu quả phòng trừ sâu và giảm lượng thuốc sử dụng.
- Đa dạng hóa chất phun: cho phép sử dụng nhiều loại chất phun khác nhau, phụ thuộc vào loại sâu bệnh hại cây mai vàng cần tiêu diệt. Các chất phun này có thể được tổ chức theo lịch trình phù hợp với giai đoạn phát triển của sâu bệnh, từ đó đảm bảo hiệu quả tối đa trong việc tiêu diệt và kiểm soát sự lây lan của chúng.
- Xử lý khu vực rộng lớn: Với khả năng bay trên diện tích lớn, máy bay xịt thuốc trừ sâu có thể xử lý khu vực rộng và tiết kiệm thời gian so với việc phun thuốc bằng tay.
- Định vị GPS: Được trang bị hệ thống định vị GPS, giúp xác định vị trí chính xác và đảm bảo việc phun thuốc đúng vào vị trí cần thiết. Tránh lãng phí thuốc và đảm bảo sự chính xác trong việc xử lý các vùng cây mai vàng.
