Trong quá trình chăm sóc cà phê, nhiều bà con bất ngờ khi thấy những chiếc lá non trên cây dần chuyển sang màu trắng bạc hoặc vàng nhạt, yếu đi rồi rụng dần. Đây là một trong những triệu chứng rõ ràng nhất của bệnh bạc lá trên cây cà phê – một vấn đề phổ biến nhưng dễ bị nhầm lẫn với các hiện tượng thiếu nước hay sâu bệnh thông thường.
Bệnh bạc lá không chỉ làm giảm sức sống của cây mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng hạt cà phê và thu nhập của người trồng. Vì vậy, việc hiểu rõ nguyên nhân, nhận biết dấu hiệu và có hướng xử lý kịp thời là điều rất cần thiết.
Nhận biết bệnh bạc lá trên cây cà phê
Để phát hiện bệnh kịp thời, bà con có thể dựa vào những dấu hiệu sau:
- Lá non mất màu xanh tự nhiên, chuyển sang vàng nhạt hoặc bạc trắng.
- Bạc thường bắt đầu từ phần gân lá, sau đó lan ra toàn bộ bề mặt.
- Lá trở nên mỏng, yếu và dễ rụng, ngay cả khi chưa đến thời kỳ lão hóa.
- Đọt non phát triển chậm, tán thưa, chùm trái nhỏ và dễ rụng sớm.
- Trường hợp nặng, lá có thể bị xoăn hoặc biến dạng nhẹ, nhất là khi côn trùng tấn công đồng thời.
Ba nguyên nhân chính dẫn đến bạc lá
1. Thiếu lưu huỳnh
Lưu huỳnh là yếu tố dinh dưỡng trung lượng giúp hình thành diệp lục – thứ tạo nên màu xanh và khả năng quang hợp của lá. Khi thiếu lưu huỳnh:
- Cây không tổng hợp đủ diệp lục → lá bạc màu, nhợt nhạt.
- Hạt cà phê phát triển kém, nhỏ, lép và mất mùi vị đặc trưng.
- Thường xảy ra ở vùng đất chua (pH thấp), ít phân hữu cơ hoặc chỉ bón NPK.
2. Sâu bệnh hại lá
Một số côn trùng gây hại như rệp cánh cứng, sâu vẽ bùa, nhện đỏ cũng có thể làm lá bạc đi:
- Chúng hút nhựa, cắn phá mô lá, khiến lá bị tổn thương và đổi màu cục bộ.
- Dễ nhận thấy qua vết đục, vết chích, lá bị xoăn hoặc có tơ nhện.
- Bệnh thường phát triển nhanh khi thời tiết ẩm hoặc cây thiếu dinh dưỡng.
3. Điều kiện đất – môi trường không phù hợp
- Đất có pH quá thấp (<5.2) khiến cây khó hấp thụ lưu huỳnh và vi lượng.
- Đất nén chặt, kém thoát nước hoặc thiếu hữu cơ làm rễ cây yếu, dễ bị úng.
- Sự thay đổi đột ngột về thời tiết (nắng nóng, mưa kéo dài, sương muối) cũng dễ làm cây sốc sinh lý → xuất hiện triệu chứng bạc lá.
Tác hại của bệnh bạc lá nếu không xử lý sớm
- Lá mất khả năng quang hợp, khiến cây không có đủ năng lượng để nuôi trái.
- Trái chín không đều, chất lượng hạt kém, ảnh hưởng đến giá bán.
- Quá trình ra hoa và đậu quả bị gián đoạn, làm giảm sản lượng.
- Cây yếu dễ nhiễm thêm các loại bệnh khác như thán thư, rỉ sắt, rụng trái non.
- Bà con phải tăng chi phí phân thuốc và thời gian chăm sóc, thậm chí phải cắt bỏ cây nếu bệnh lan rộng.
Cách xử lý và phòng ngừa bệnh bạc lá hiệu quả
Bổ sung đúng loại phân bón
Ưu tiên các loại có chứa lưu huỳnh, magie, sắt, kẽm như:
- Đạm SA (Sunfat amoni)
- Sông Sunfat (Sông Sunfat)
- Magie sunfat, NPK + S
- Phân bón lá Thủy Sính 22 – 25
Liều lượng lưu huỳnh nên bón: 40–60kg/ha/năm, chia đều trong mùa mưa.
Điều chỉnh pH và cải tạo đất
- Bón vôi nông nghiệp định kỳ (1–2 năm/lần) giúp nâng pH đất về ngưỡng 5.5–6.2.
- Tăng cường phân chuồng hoai mục, phân hữu cơ vi sinh để cải thiện kết cấu đất.
Kiểm soát sâu bệnh bằng sinh học
- Theo dõi vườn thường xuyên để phát hiện sớm rệp, sâu, nhện đỏ.
- Sử dụng thuốc sinh học chứa Emamectin Benzoate (ví dụ: PRODIFE’S 8WP) để xử lý an toàn – hiệu quả.
- Cắt bỏ, tiêu hủy cành lá bị nhiễm nặng đúng kỹ thuật.
Giữ vườn thông thoáng – ít ẩm
- Tỉa cành, dọn cỏ, thu gom lá rụng, giúp giảm độ ẩm – hạn chế nấm bệnh.
- Che bóng nhẹ, thoát nước tốt trong mùa mưa và tưới đủ trong mùa nắng.
Giải pháp công nghệ: Drone phun thuốc bảo vệ vườn cà phê
Khi vườn cà phê bị sâu bệnh tấn công diện rộng, việc phun thuốc kịp thời và đồng đều là điều rất quan trọng. Trong thực tế, nhiều bà con khó xoay sở nếu chỉ dùng bình phun tay, nhất là khi cần xử lý nhanh để ngăn bệnh lan.
Giải pháp lúc này là sử dụng máy bay không người lái (drone) – công nghệ mới đang được Cánh Diều Việt triển khai tại các vùng trồng cà phê như Đắk Lắk, Gia Lai, Lâm Đồng, Đắk Nông…
Các dòng máy như DJI Agras T25, T50 có khả năng:
- Phun chính xác theo bản đồ lập sẵn
- Điều chỉnh lượng thuốc theo tán cây
- Phun đều cả vườn chỉ trong vài chục phút
- Tránh tiếp xúc trực tiếp với thuốc – an toàn cho người phun
Một số thắc mắc thường gặp
– Lá bạc loang, xoăn, có dấu hút → do sâu bệnh như rệp, nhện đỏ
Kết luận
Bệnh bạc lá trên cây cà phê nếu không xử lý sớm sẽ để lại hậu quả lâu dài. Nhưng nếu nhận biết kịp thời và áp dụng đúng kỹ thuật – đặc biệt kết hợp công nghệ phun thuốc bằng drone, bà con hoàn toàn có thể kiểm soát và phục hồi vườn cà phê nhanh chóng.
Cánh Diều Việt – Đồng hành cùng bà con chăm sóc cà phê thông minh, tiết kiệm và hiệu quả hơn mỗi mùa vụ.
Tư vấn miễn phí: 05 6655 8899
Đăng ký trải nghiệm máy bay phun thuốc: https://canhdieuviet.vn/dang-ky-demo/
