Bệnh rỉ sắt trên cây cà phê là một trong những loại bệnh nấm gây hại phổ biến nhất trong các vườn cà phê tại Tây Nguyên và khu vực có khí hậu ẩm. Bệnh thường phát sinh mạnh vào mùa mưa, nếu không được xử lý kịp thời sẽ làm cây suy yếu, rụng lá, giảm năng suất rõ rệt. Bài viết sau đây sẽ giúp bà con nhận diện đúng triệu chứng bệnh, hiểu rõ nguyên nhân và lựa chọn giải pháp xử lý hiệu quả, trong đó có ứng dụng máy bay phun thuốc công nghệ cao.
Triệu chứng bệnh rỉ sắt trên cà phê
Biểu hiện đầu tiên là các đốm nhỏ màu vàng nhạt hoặc cam xuất hiện dưới mặt lá, có kích thước vài mm và lan dần thành mảng lớn. Sau một thời gian, lớp bột màu vàng cam phủ trên đốm bệnh chính là bào tử nấm gây bệnh. Cây nhiễm nặng sẽ rụng lá sớm, giảm khả năng quang hợp và sinh trưởng, dẫn đến giảm năng suất nghiêm trọng.
Nguyên nhân gây ra bệnh rỉ sắt
Tác nhân chính là nấm Hemileia vastatrix, phát triển mạnh trong điều kiện ẩm độ cao, nhiệt độ dao động 20–25°C. Bệnh dễ bùng phát tại những vườn trồng dày, thiếu thông thoáng, bón thừa đạm, thoát nước kém. Bào tử nấm phát tán qua gió, nước mưa và dụng cụ canh tác, gây lây lan nhanh.
Tác hại của bệnh rỉ sắt trên cây cà phê
Ngoài gây rụng lá hàng loạt, bệnh còn làm chậm phát triển đọt non, giảm đậu trái, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng và sản lượng hạt. Nếu không phòng trị đúng cách, bệnh có thể tái phát nhiều năm, gây thiệt hại kinh tế lớn cho nông hộ.
Cách phòng và xử lý bệnh rỉ sắt hiệu quả
Biện pháp canh tác:
- Tạo tán thông thoáng bằng cách cắt tỉa cành già, cành vô hiệu
- Bón phân cân đối, bổ sung kali và vi lượng
- Cải tạo đất, nâng cao khả năng thoát nước
- Trồng các giống cà phê có khả năng kháng rỉ sắt (như TR4, TRS1)
Biện pháp hóa học:
- Dùng thuốc phòng như Coc 85WP, Champion, Bordeaux vào đầu mùa mưa
- Khi phát hiện bệnh, phun các loại thuốc đặc trị như Tilt Super, Anvil, Sagoperfect 320SC, LUNASA 25EC, với liều lượng theo hướng dẫn
- Phun ướt đều toàn cây, chú ý mặt dưới lá – nơi nấm thường phát triển đầu tiên
Các loại thuốc phổ biến đặc trị bệnh rỉ sắt
- Sagoperfect 320SC: hiệu lực mạnh, phun liều 100ml/100 lít nước
- LUNASA 25EC: diệt nấm sâu, phòng lan rộng
- Tilt Super 300EC: hiệu quả cao trong mùa mưa
- Anvil 5SC, Dizeb-Mb45: dùng khi bệnh lan mạnh hoặc tái nhiễm
Cần luân phiên thuốc để tránh kháng thuốc, ưu tiên phun vào thời điểm sáng sớm hoặc chiều mát.
Giải pháp hiện đại: Phòng trị rỉ sắt bằng máy bay phun thuốc
Thay vì phun tay tốn nhân lực, bà con có thể sử dụng máy bay không người lái để phun thuốc hiệu quả, đặc biệt trong mùa mưa hoặc vườn diện tích lớn.
Ưu điểm:
- Phun nhanh 15–21ha/giờ (ví dụ T40, T50)
- Phun mịn, thẩm thấu đều cả hai mặt lá nhờ công nghệ ly tâm
- Giảm hao hụt thuốc 10–30%
- An toàn cho người vận hành
Tại Cánh Diều Việt, bà con được hỗ trợ tư vấn chọn dòng máy phù hợp (DJI Agras T25, T40, T50…), hướng dẫn kỹ thuật, bảo hành tận nơi và đăng ký giấy phép bay.
Đăng ký trải nghiệm miễn phí tại: https://canhdieuviet.vn/dang-ky-demo hoặc gọi 05.6655.8899 để được hỗ trợ tận vườn.
