Cây na là một loại trái cây thơm ngon và được yêu thích bởi nhiều người. Để đạt hiệu suất cao khi trồng vườn na, việc cung cấp đủ và đa dạng chất dinh dưỡng cho cây rất quan trọng. Ngoài ra, hiểu rõ về các sự cố và căn nguyên của các loại sâu bệnh trên cây na cũng như cách điều trị kịp thời là vô cùng quan trọng để chăm sóc cây trái một cách hiệu quả.
Các loại sâu bệnh trên cây na phổ biến hiện nay
Cây na có thể bị tấn công bởi nhiều loại sâu bệnh khác nhau. Dưới đây là một số loại sâu bệnh phổ biến mà cây na thường gặp phải:
Sâu đục thân (Sesamia spp.)
Đặc điểm: Sâu đục thân có thân dẹp, màu nâu đậm, và chiều dài từ 2 đến 4 cm. Chúng có khả năng đục vào thân cây na và làm tổ bên trong thân cây. Sâu đục thân là sâu ăn lá cây trưởng thành, nhưng chúng gây ra tổn thương lớn hơn khi ăn phần thân của cây.
Tác hại: Sâu đục thân gây suy yếu hệ thống dẫn nước và dinh dưỡng của cây na. Khi chúng đục vào thân gốc, cây dễ bị mất cân bằng và đổ. Sâu đục thân cũng là nguyên nhân gây giảm năng suất và chất lượng quả.
Rệp sáp phấn (Planococcus citri)
Đặc điểm: Rệp sáp phấn có kích thước nhỏ, khoảng 2-3 mm, hình dáng bầu dục và màu trắng hoặc vàng nhạt. Chúng thường tạo ra lớp mật sáp phấn bảo vệ cơ thể và ấu trùng.
Tác hại: Rệp sáp phấn hút nước và dinh dưỡng từ cây na bằng cách châm vào các mạch dẫn nước và ăn mầm non, lá non, và quả. Chúng gây suy yếu cây, làm mất nước, dinh dưỡng và làm giảm khả năng sinh trưởng của cây. Rệp sáp phấn cũng có thể truyền các bệnh vi khuẩn và nấm đến cây na.
Sâu bướm (Bactrocera spp.)
Đặc điểm: Sâu bướm thuộc họ Tephritidae, có kích thước nhỏ khoảng từ 5 đến 12 mm. Chúng có màu sắc và hình dạng khác nhau tùy thuộc vào loài. Sâu bướm có cánh và thường có màu sáng và đậm.
Tác hại: Sâu bướm gây hại cho cây na bằng cách đẻ trứng vào quả. Khi ấu trùng nở ra từ quả, chúng ăn một phần của quả, gây ra sự thối và hủy hoại quả. Sâu bướm cũng có thể truyền các loại vi khuẩn hoặc nấm gây bệnh cho cây na.
Sâu đục quả (Conopomorpha cramerella)
Đặc điểm: Sâu đục quả là loài sâu nhỏ, dài khoảng 1cm, có màu trắng hoặc hồng nhạt. Chúng thường xâm nhập vào quả na và đục vào thịt quả để ăn.
Tác hại: Sâu đục quả gây ra sự thối và hỏng quả. Khi sâu đục quả xâm nhập vào quả, chúng tạo ra lỗ rỗng và ăn một phần của thịt quả, làm mất giá trị thương mại và làm quả không ăn được. Sâu đục quả cũng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm bệnh và gây hại cho quả na.
Sâu cuốn lá (Archips spp.)
Đặc điểm: Sâu cuốn lá thuộc họ Erebidae, có kích thước nhỏ khoảng từ 1 đến 2 cm. Chúng có màu xanh lá cây hoặc nâu tùy thuộc vào loài. Sâu cuốn lá có thể cuốn lá lại thành ống và ẩn mình bên trong đó.
Tác hại: Sâu cuốn lá ăn lá non của cây na, gây thiệt hại bằng cách ăn mảnh vụn lá và tạo ra tổ bảo vệ bên trong ống lá. Khi số lượng sâu cuốn lá tăng cao, chúng có thể gây ra thiếu dinh dưỡng cho cây, làm mất lá và suy yếu cây.
Những loại bệnh hại thường gặp trên cây na
Bệnh thối rễ (Root rot)
Bệnh thối rễ trên cây na thường được gây ra bởi các loại nấm đất như Pythium spp., Phytophthora spp., và Rhizoctonia spp. Những loại nấm này xâm nhập vào hệ rễ và gây tổn thương nghiêm trọng. Cây na bị nhiễm bệnh thường có rễ mềm, mục nát, và có mùi hôi. Rễ mất khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng, gây ra suy nhược, giảm sự phát triển của cây và có thể dẫn đến chết cây.
Thán thư (Anthracnose)
Bệnh thán thư thường do các loại nấm Colletotrichum spp. và Gloeosporium spp. gây ra. Bệnh thường xuất hiện trong điều kiện ẩm ướt và nhiệt độ mát. Các triệu chứng của bệnh bao gồm vết thối mục, sẹo màu nâu, và khô trên lá, cành và quả cây na. Nếu không được kiểm soát, bệnh có thể lan rộng và gây ra rụng lá và quả, gây giảm năng suất và chất lượng quả.
Bệnh vàng lá (Yellowing disease)
Bệnh vàng lá là một bệnh nghiêm trọng gây ra bởi virus, chủ yếu là Papaya ringspot virus (PRSV). Cây na bị nhiễm bệnh thường có các triệu chứng như lá vàng, mô lá mất màu, rụng lá và suy nhược. Bệnh vàng lá có thể dẫn đến suy yếu nghiêm trọng và giảm năng suất cây na. Nếu cây bị nhiễm bệnh từ giai đoạn non trưởng thành, thì năng suất có thể bị suy giảm đáng kể.
Bệnh sần lá (Leaf spot)
Bệnh sần lá thường do các loại nấm gây ra, bao gồm Cercospora spp., Phyllosticta spp., và Phoma spp. Cây na bị nhiễm bệnh thường có các vết đốm màu nâu, đen hoặc xám trên lá. Vết đốm có thể mở rộng và làm cháy khô lá, gây ra tổn thương và mất lá. Bệnh sần lá có thể gây suy nhược cây, làm giảm khả năng quang hợp và năng suất.
Phấn trắng (Powdery mildew)
Bệnh phấn trắng thường được gây ra bởi các loại nấm Erysiphales. Bệnh tạo ra một lớp bột màu trắng trên lá, cành và quả cây na. Lớp bột phấn trắng là kết quả của việc phát triển của nấm trên bề mặt cây. Bệnh phấn trắng gây giảm khả năng quang hợp của cây, suy nhược cây và làm giảm năng suất.
Thối quả (Fruit rot)
Bệnh thối quả thường do các loại nấm gây ra, bao gồm các loại nấm của chi Phytophthora và Colletotrichum spp. Bệnh gây ra sự thối và hủy hoại quả, thường bắt đầu từ vết tổn thương hoặc mục tiêu trên quả. Quả bị nhiễm bệnh có thể chuyển nhiễm sang các quả khác trong cây. Bệnh thối quả có thể gây mất năng suất và ảnh hưởng đến chất lượng và giá trị thương mại của quả na.
Các cách phòng trừ sâu bệnh hại ở cây na tốt nhất
Để phòng trừ sâu bệnh hại trên cây na, có thể áp dụng một số biện pháp phòng ngừa và kiểm soát hiệu quả như sau:
- Vệ sinh vườn cây: Dọn dẹp vườn cây na bằng cách loại bỏ các lá cây rụng, quả thối và các mảnh vụn cây bị nhiễm bệnh.
- Cắt tỉa cây đúng cách: Thực hiện cắt tỉa cây na để giảm độ dày của cành và tạo ra không gian thông thoáng giữa cây. Giúp cung cấp sự lưu thông không khí tốt và giảm độ ẩm trong vườn cây, làm giảm khả năng phát triển của các sâu bệnh.
- Sử dụng thuốc trừ sâu an toàn: Sử dụng thuốc trừ sâu hữu cơ hoặc hóa học cho môi trường để kiểm soát sâu bệnh trên cây na. Lựa chọn thuốc trừ sâu phù hợp và tuân thủ hướng dẫn sử dụng của nhà sản xuất. Đảm bảo tuân thủ quy định về an toàn và thời gian chờ giữa việc sử dụng thuốc và thu hoạch.
- Kiểm tra thường xuyên và phát hiện sớm: Nếu phát hiện sự hiện diện của sâu hay bệnh, tiến hành biện pháp kiểm soát kịp thời để ngăn chặn sự lây lan và tổn thương lớn hơn.
- Quản lý môi trường trồng trọt: Đảm bảo môi trường trồng trọt tốt cho cây na bằng cách cung cấp đủ ánh sáng, thoát nước tốt, và duy trì độ ẩm phù hợp. Đồng thời, đảm bảo việc cung cấp đủ dinh dưỡng và chăm sóc cây na theo hướng dẫn.
- Sử dụng kỹ thuật điều khiển sinh học: Áp dụng các phương pháp điều khiển sinh học như sử dụng vi khuẩn và nấm có lợi, cung cấp môi trường thuận lợi cho các loài côn trùng và động vật có lợi để kiểm soát sâu bệnh tự nhiên.
- Điều chỉnh lịch trồng: Tùy thuộc vào loại sâu bệnh cụ thể, điều chỉnh lịch trồng cây na có thể giúp tránh thời gian cao điểm sự lây lan và tấn công của sâu bệnh.
Biện pháp nâng cao hiệu quả phòng trừ các loại sâu bệnh trên cây na
Khi muốn nâng cao hiệu quả phòng trừ sâu bệnh trên cây na, cần sử dụng các biện pháp phù hợp và bền vững để đảm bảo sự an toàn cho môi trường và sức khỏe con người. Trong đó việc sử dụng oai-sau-benhmáy bay phun thuốc trừ sâu mang lại rất nhiều lợi ích như:
- Phủ sóng rộng: Máy bay có thể phủ sóng rộng diện tích lớn, giúp tiếp cận các vùng trồng cây na mà không gặp khó khăn trong việc truy cập và phun thuốc.
- Tiết kiệm thời gian và công sức: Sử dụng máy bay nông nghiệp giúp tiết kiệm thời gian và công sức so với việc sử dụng các phương pháp phun thuốc trừ sâu truyền thống bằng tay hoặc bằng máy phun thuốc di động.
- Đồng đều và hiệu quả: Máy bay xịt thuốc có thể đảm bảo phân phối thuốc trừ sâu đồng đều và hiệu quả trên toàn bộ vùng trồng cây na, giúp kiểm soát sâu bệnh một cách tốt nhất.
- Tiêu diệt sâu bệnh ở các vùng khó tiếp cận: Các vùng trồng cây na có địa hình khó khăn hoặc vùng trồng cây sâu xa, sử dụng máy bay phun thuốc sẽ giúp tiêu diệt sâu bệnh ở những vùng khó tiếp cận này một cách hiệu quả.
