Mặc dù việc trồng khoai lang có thể dễ dàng, nhưng cũng dễ gặp phải một số vấn đề về sâu bệnh, gây giảm năng suất và làm củ không đạt chất lượng sử dụng. Vì vậy, để đảm bảo thành công và mang lại giá trị kinh tế cao cho việc trồng khoai lang, chúng ta nên tham khảo thông tin về các loại sâu bệnh hại khoai lang được trình bày dưới đây, từ đó áp dụng biện pháp phòng tránh hiệu quả.
Một số loại sâu bệnh hại khoai lang phổ biến
Bọ hà hại khoai lang
Đặc điểm: Bọ hà hại khoai lang thuộc bộ cánh cứng (Coleoptera), họ Curculionidae, là côn trùng gây hại nghiêm trọng trên khoai lang. Bọ gây hại ngoài đồng, giai đoạn tồn trữ và là đối tượng kiểm dịch. Bọ hà có thể gây hại quanh năm nếu có nguồn thức ăn và ký chủ thích hợp.
Triệu chứng: Bọ hà ăn chén vào củ khoai lang, làm dây khoai bị dị dạng, có màu đen và phình to, thậm chí gây chết dây. Ngoài ra, chúng còn ăn bề mặt củ, tạo ra những lỗ thủng nhỏ hình tròn, những lỗ này sâu hơn lỗ đẻ trứng và không bị lấp kín bằng chất.
Phần rễ và củ bị bọ hà ăn chén, tạo ra những lỗ và hành lang bên trong. Củ bị hư hại có màu nâu ở phần bị ăn chén và có thể bị mục nếu bị nhiễm trùng bởi vi khuẩn hoặc nấm. Củ khoai lang bị hư hại thường không thể sử dụng và cũng không thể dùng làm giống.
Sâu đục dây (Conotrachelus nenuphar)
Hình dạng: Sâu đục dây khoai lang có thân dài khoảng 8-12mm, hình dạng hẹp dẹp và màu đen. Chúng có chiếc vòi dài phía trước, giúp chúng cắn vào củ khoai lang và làm tổ trong đó.
Ấu trùng của chúng ăn một phần của củ khoai lang và làm hỏng nhiều củ. Ấu trùng có màu trắng và có kích thước khoảng 10-15 mm. Khi trưởng thành, sâu đục dây có thể phá hủy rễ, thân và cả củ khoai lang.
Triệu chứng: Sâu đục dây gây hại chủ yếu ở giai đoạn ấu trùng và sâu trưởng thành. Ấu trùng của chúng ăn một phần của củ khoai lang và làm hỏng nhiều củ, tạo ra lỗ đục trên bề mặt của củ khoai lang. Những lỗ này có thể có kích thước nhỏ và có thể chứa phân bón hoặc một số tàn dư của sâu hoặc ấu trùng.
Ngoài ra nó cong gây tổn thương cho rễ, thân và cả củ khoai lang. Khi cây bị nhiễm sâu đục dây nặng, chúng có thể trở nên yếu và suy nhược.
Sâu sa (Agrius convolvuli)
Sâu sa (Agrius convolvuli), còn được gọi là sâu sa giun hoặc sâu sa bướm, là một loài sâu thuộc họ Sphingidae.
Hình dạng: Sâu sa có kích thước lớn, thường dài từ 7 đến 10 cm. Chúng có hình dạng hơi cầu, mềm mại và có màu sắc thay đổi theo môi trường xung quanh. Màu sắc thường là xám hoặc nâu, và có các sọc màu nâu sẫm hoặc đen trên thân.
Khi sâu sa trưởng thành, chúng sẽ tiến hóa thành bướm. Bướm sâu sa có cánh lớn và màu nâu hoặc xám. Cánh của bướm có sải cánh từ 10 đến 13 cm
Triệu chứng: Sâu sa là sâu ăn lá, vì vậy nếu chúng xuất hiện trên cây khoai lang, lá có thể bị rách, gặm, và có các vết ăn.
Mặc dù sâu sa không phải là sâu đục rễ, nhưng khi bướm sâu sa đẻ trứng, nếu chúng đặt trứng gần rễ khoai lang, ấu trùng có thể ăn rễ và gây hại đến hệ thống rễ của cây.
Bọ xít (Cletus punctiger Dallas)
Hình dạng: Bọ xít có hình dạng chung giống như các loài bọ cánh cứng khác. Chúng có cơ thể cứng, hình hộp chữ nhật và một đôi cánh cứng bên ngoài. Kích thước của bọ xít có thể dao động từ 1 đến 2,5 cm, tùy thuộc vào loài và giới tính.
Triệu chứng: Bọ xít gây hại bằng cách chích hút vào lá, ngọn non làm hỏng ngọn non
Mặc dù bọ xít không phải là loài côn trùng gây hại nghiêm trọng, nhưng khi số lượng tăng lên, chúng có thể gây thiệt hại cho cây trồng bằng cách ăn lá, cuống hoa hoặc cành non
Những loại bệnh gây hại cho cây khoai lang
Bệnh héo vàng (Yellowing Disease)
Bệnh héo vàng (Yellowing Disease) là một trong những bệnh phổ biến gây hại cho cây khoai lang. Đây là một bệnh nhiễm trùng do vi khuẩn hoặc virus gây ra. Chúng có thể được truyền qua môi trường, qua côn trùng hoặc thông qua hạt giống nhiễm bệnh.
Lá của cây khoai lang bị mất màu xanh tươi và chuyển sang màu vàng hoặc màu nâu. Ban đầu, sự héo vàng có thể xuất hiện ở một số lá cụ thể, nhưng sau đó có thể lan rộng và ảnh hưởng đến toàn bộ cây.
Cây khoai lang bị nhiễm bệnh héo vàng thường thể hiện sự suy nhược và sự kém phát triển. Cây có thể trở nên yếu đuối, chậm phát triển và không có năng suất cao như bình thường.
Bệnh chết dây
Bệnh chết dây trên khoai lang được gây ra bởi nấm Fusarium sp. Ban đầu nấm bệnh xâm nhập gây hại vào vị trí gốc dây khoai lang cách mặt đất chừng khoảng 2 đến 3 cm. chúng khiến cho dây khoai lang có nhiều vết thương màu nâu đen chạy dọc theo chiều dài dây.
Triệu chứng chính của bệnh là sự chết và héo của dây cây. Những dây cây bị nhiễm bệnh thường có kích thước nhỏ hơn so với những cây không bị nhiễm bệnh.
Khi cây khoai lang bị nhiễm bệnh, rễ có thể hiện các vết thối đen hoặc nâu gần điểm gốc. Nấm gây ra sự hủy hoại rễ, làm giảm khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng của cây.
Chết đọng lá (Phytophthora infestans):
Bệnh này còn có tên gọi khác là “thối lá” hoặc “thối hủy hoại”.
Một trong những triệu chứng chính của chết đọng lá là sự thối và héo của lá. Lá bị nhiễm bệnh bắt đầu có các vết nhạt màu và có thể phát triển thành các vết màu nâu đen. Sau đó, lá chuyển sang màu nâu và cuối cùng là màu đen. Lá bị héo và chết, làm giảm khả năng quang hợp và làm suy yếu cây.
Chết đọng lá cũng có thể gây ra các vết thối trên bề mặt củ khoai lang. Các vết thối có thể xuất hiện như các đốm màu nâu hoặc đen, thường có mùi hôi và có thể lan rộng trong số ngày.
Bệnh này có khả năng lan truyền rất nhanh, đặc biệt trong môi trường ẩm ướt. Vi khuẩn và nấm gây bệnh có thể tồn tại trong đất và được truyền qua giống, nước mưa, côn trùng và công nghệ canh tác không hợp lý.
Chết thối (Rot)
Chết thối là một loại bệnh thường được gây ra bởi nhiều loại nấm khác nhau. Đây là một bệnh nhiễm trùng và tạo ra các triệu chứng phân huỷ và thối ở các bộ phận cây như:
Thối rễ: Một trong những triệu chứng chính ở cây khoai lang là sự phân huỷ và thối của rễ. Rễ bị ảnh hưởng sẽ có màu nâu hoặc đen và có thể trở nên mềm mại hoặc dễ vỡ. Sự thối rễ làm suy yếu hệ thống rễ của cây, làm giảm khả năng hấp thụ nước và chất dinh dưỡng.
Thối củ: Các củ bị nhiễm bệnh có thể phát triển các vết thối màu nâu hoặc đen trên bề mặt. Các vết thối có thể mục nát và có mùi hôi. Bên trong củ, mục nát và phân huỷ có thể xảy ra
Thối thân và lá: Bệnh chết thối cũng có thể lan rộng lên thân và lá của cây khoai lang. Thân cây và lá có thể xuất hiện các vết thối màu nâu hoặc đen, làm giảm khả năng quang hợp và suy yếu cây.
Những phương pháp phòng ngừa sâu bệnh hại khoai lang hiệu quả
- Chọn giống chống bệnh: Lựa chọn giống khoai lang có khả năng chống lại các bệnh phổ biến như chết đọng lá, chết thối và các bệnh khác. Giống cây kháng bệnh sẽ giúp giảm nguy cơ nhiễm bệnh và mất năng suất.
- Quản lý môi trường: Đảm bảo điều kiện môi trường lành mạnh cho cây khoai lang. Bao gồm đảm bảo thoát nước tốt, duy trì độ ẩm đúng mức, và hạn chế ánh sáng mặt trời trực tiếp lên lá và củ. Hệ thống thoát nước tốt và cung cấp đủ ánh sáng cho cây sẽ giúp tăng sức đề kháng của cây.
- Điều chỉnh phân bón: Đảm bảo cung cấp đủ chất dinh dưỡng cho cây khoai lang. Kiểm tra và điều chỉnh việc sử dụng phân bón để đảm bảo cây được cung cấp đủ lượng phân bón cần thiết, nhưng tránh sử dụng quá liều phân bón có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh.
- Kiểm soát côn trùng và sâu bằng phương pháp hữu cơ: Sử dụng phương pháp kiểm soát côn trùng và sâu bằng phương pháp hữu cơ thay vì sử dụng thuốc trừ sâu hóa học. Điều này bao gồm việc sử dụng các loại cây phụ trong hệ canh tác, hút thuốc lá tự nhiên hoặc phun thuốc tự nhiên để kiểm soát sâu và côn trùng gây hại.
- Xử lý vụn cây hợp lý: Loại bỏ và xử lý vụn cây và cành cụt một cách hợp lý để ngăn chặn sự tích tụ của tác nhân gây bệnh và côn trùng.
- Hỗ trợ hệ thống bổ sung: Cung cấp hỗ trợ hệ thống bổ sung cho cây khoai lang, chẳng hạn như sử dụng lưới che phủ để bảo vệ cây khỏi sâu và côn trùng, và treo các bình phun nước để tạo độ ẩm cho môi trường xung quanh cây.
Biện pháp nâng cao hiệu quả phòng trừ sâu bệnh hại khoai lang
Biện pháp nâng cao hiệu quả phòng trừ sâu bệnh hại khoai lang là sử dụng máy bay phun thuốc trừ sâu. Phương pháp này đem lại nhiều lợi ích quan trọng. Đầu tiên, máy bay phun thuốc trừ sâu có thể tiếp cận các khu vực rộng lớn và khó tiếp cận, giúp phủ sóng hóa chất đồng đều trên cây khoai lang.
Thứ hai, so với việc phun thuốc bằng tay, việc sử dụng máy bay giúp tiết kiệm đáng kể thời gian và công sức. Nó cho phép người trồng khoai lang xử lý một diện tích lớn trong một thời gian ngắn, giúp tăng năng suất và hiệu quả sản xuất.
Cuối cùng, máy bay cũng giúp giảm thiểu sự tiếp xúc trực tiếp của người trồng với chất phun thuốc trừ sâu, đảm bảo an toàn sức khỏe cho họ. Bằng cách tự động hóa quy trình phun thuốc, người trồng không cần tiếp xúc trực tiếp với chất phun, giảm nguy cơ ô nhiễm và tác động xấu đến sức khỏe.
